KUBBE
Oluşturan unsurlar:
1.Taşıyıcı elemanlar:
-duvar
-sütun, paye, ayak, fil ayağı
-kemer
2.Kubbeye geçiş öğeleri:
-tromp
-pandaltif
-türk üçgeni
3.Kasnak
-Duvar: Yapılarda genellikle taşıyıcı fonksiyonu bulunan bölme elemanı.
-Sütun: yuvarlak kuruluşlu taş veya mermerden yapılmış, düşey taşıyıcı öğe.
Sütun başlığı: sütunla taşıdığı üst öğe arasında yer alan, yastık görevi yapan mimari öğe.
PAYE: kare, dikdörtgen, çokgen kuruluşlu düşey taşıyıcı öğe.
AYAK: Taş veya tuğladan yapılmış oldukça kalın düşey taşıyıcı öğe.
Fil AYAĞI: Çokgen, kare ya da dikdörtgen planlı oldukça kalın kagir ayak.
KEMER:
İki sütun veya ayağı üstten yarım daire, yay gibi değişik şekillerde birbirine bağlayan geçiş öğesidir.
Taşıdığı duvarın veya kubbenin ağırlığını sütun veya ayaklara vererek istenilen mesafede açıklıklar oluşturulmasını sağlar.
Kilit taşı:
Kemerin tam ortasında yer alan taş.
çeşitleri:
Yuvarlak kemer:
Basık kemer:
Sivri:
Bursa:
Sepet Kulpu:
At nalı kemer:
kaş ve dilimli:
KUBBEYE GEÇİŞ ÖĞELERİ:
-Tromp: Kare planlı bir mekanın kubbeyle örtülmesini sağlayan, yarım daire kuruluşlu geçiş öğesi.
-Pandantif: Kare bir mekanın kubbeyle örtülmesini sağlayan, üçgen kuruluşlu geçiş öğesi.
-Türk Üçgeni: Kare planlı bir mekanın kubbeyle örtülmesini sağlayan, kubbenin düzgün bir zemine oturması için kullanılan geçiş öğesi.
-Kasnak: Üzerine kubbenin oturduğu çokgen kuruluşlu geçiş öğesi.
Son cemaat yeri:
Camilerde 'harim' denilen, asıl namaz kılma alanının önünde yer alan ve giriş cephesi boyunca uzanan revaklı hazırlık bölümü.
Bir tarafı avluya açıktır.
Taç Kapı:
Yapıya asıl girişi sağlayan anıtsal ara kapı. Portal da denir.
bölümleri:
-kapı
-kitabelik: Yapının yaptıranı, yapanı ve tarihi hakkında bilginin bulunduğu dikdörtgen mermer veya taş levha.
-kavsara: Kapının ve kitabeliğin üzerinde yer alan, iç bükey örtü kesimi. Mukarnaslı veya düz olabilir.
Mihrap:
Camilerde kıble yönünü gösteren girinti, niş. Bulunduğu duvara kıble veya mihrap duvarı denir.
Minber:
Üzerinde cuma namazından önce ve bayram namazından sonra hutbelerin okuduğu merdiven biçiminde öğe.
Mihrabın sağındadır.
Vaaz Kürsüsü:
Vakit namazlarında camiye gelen cemaatle imamın dini içerikli konuşmalar yaptığı yer.
Müezzin Mahfili:
Özellikle büyük camilerde müezzinler için yapılmış yerdir. Minberin tam karşısında, etrafı parmaklıklarla çevrilidir. Basamaklarla çıkılır.
Müezzinler imamın tekbirlerini tekrarlayarak cemaatin toplu halde namaz kılmasını sağlar.
